Święty Graal pędzla Dantego Gabriela Rossetti

Graal (inaczej święty Graal, Sangreal) – legendarny kielich (lub misa), z którego Chrystus pił podczas Ostatniej Wieczerzy.

Argumenty za istnieniem

Wychodząc z założenia, że Apostołowie po śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa wielokrotnie przebywali w Wieczerniku, łatwo można wywnioskować, że posługiwali się też kielichem z Ostatniej Wieczerzy. Według tradycji, św. Piotr wziął je ze sobą do Rzymu. Tam stało się kielichem papieskim.

Dodatkowo argumentem "za" może być fakt, że w najstarszym w Kościele kanonie rzymskim podczas Przeistoczenia kapłan mówi: „(…) wziął ten przesławny kielich w swoje święte i czcigodne ręce (…)”.

Święty Graal w Walencji

Święty Graal w katedrze w Walencji

Według wielowiekowej tradycji Kościoła, za graal uznawany jest kielich przechowywany w katedrze w Walencji. Był używany przez wielu Papieży, ostatnio przez Benedykta XVI, 9 lipca 2006. Kielich datowany na I wiek był podarowany katedrze przez króla Alfonsa V Aragońskiego w 1436.

Walencjański Graal z I w. to faktycznie kamienna czarka (wykonanana z agatu), jakich używano za czasów Jezusa w Izraelu. Złote uchwyty i podstawę dodano później, w celu ozdobienia relikwii. Dowiodły tego specjalne badania naukowe przeprowadzone przez profesora archeologii Uniwersytetu w Saragossie Antonio Beltrán. "W British Museum zachowały się bardzo podobne naczynia z ok. 50 r. po Chrystusie", mówi.

Historia Graala z Walencji

Św. Wawrzyniec i Hiszpania

Papież Sykstus II z powodu prześladowań, tuż przed aresztowaniem, nakazał swemu diakonowi św. Wawrzyńcowi ukryć majątek Kościoła. Wawrzyniec posłał kielich do Hiszpanii, gdzie mieszkali jego rodzice: Orencjusz i Pacjencja. Dotarł tam razem z niezachowanym listem Wawrzyńca.

Z Hueski do Walencji

Z powodu najazdu Arabów na Hiszpanię miejsca przechowywania kielicha pilnie strzeżono. Przechowywano go najpierw w Huesca, potem kolejno w kilku miejscach, a w końcu w klasztorze San Juan de la Peña. 26 września 1399 r. król Aragonii Marcin Ludzki przeniósł Graala do swej kaplicy pałacowej w Saragossie. Jeden z jego następców, Alfons V Aragoński w 1436, zabrał kielich do Walencji, gdzie najchętniej rezydował.

W legendach arturiańskich

W cyklu legend arturiańskich (spisanych m.in. przez Chrétiena de Troyes czy Roberta de Boron) jego opiekunem był Król Rybak i Graal znajdował się na zamku w Corbenic. Poszukiwali go między innymi rycerze króla Artura: Lancelot, Parsifal oraz Galahad, który ostatecznie go odnalazł.

Inne utożsamienia Graala

Utożsamienie z całunem

Wśród niektórych pisarzy zajmujących się tematyką całunu turyńskiego (m.in. I. Wilson, A.J. Palla) istnieje teoria utożsamiająca graala z płótnem pogrzebowym Jezusa. Zgodnie z żydowskim zwyczajem grzebania zmarłych śmiercią tragiczną, miała zostać w nich zebrana cała krew Jezusa wynaczyniona podczas ukrzyżowania. A.J. Palla wysuwa także teorię, że cała historia jest wynikiem pomyłki językowej. Słowo "graal" powstać miało z łacińskiego "cratis" - kratka. Wzór powstały z powtarzających się liter X tworzył zasłonę okrywającą mandylion z Edessy (domniemany Całun turyński. Od słowa "cratis" pochodzi francuskie "greil" i angielskie "grill". Podobieństwo słów "cratis" i "cratus" (kielich) miało być przyczyną omyłkowego utożsamienia graala z kielichem (drugą przyczyną miała być popularność w średniowieczu celtyckich legend o rycerzach okrągłego stołu i poszukiwaniu przez nich zaginionego kielicha).

Naczynie Piłata

W niektórych wersjach legend Graal posłużył także Piłatowi jako naczynie, w którym obmył on ręce po wydaniu wyroku na Jezusa.

Naczynie na krew Jezusa

W innych wersjach legend Graal był naczyniem, do którego Józef z Arymatei zebrał krew z przebitego boku Jezusa Chrystusa. Taką wersję podał francuski poeta Robert de Boron w swym eposie Józef z Arymatei około 1200 r..